Przepis mundurowy 1777 (Ordynans z roku 1777)

Rozpoczynam tym postem publikację przepisów ubiorczych normujacych wyglad wojska Rzeczpospolitej z czasów stanisławowskich.

HETMANI KORONNI Y LITEWSCY
WRAZ Z DEPARTAMENTEM WOYSKOWYM OBOYGA NARODÓW

Chcąc w ubiorze Generałów,tudzież innych Officierów Woyska Oboyga Narodów należyty uczynic porządek;Mundury Generalskie y inne,raz na zawsze trwac maiące,oraz dystynkcyą dla rozeznania stopni,ninieyszym Ordynansem za wiadomością y approbacyą J.K.Mci Pana Naszego Miłościwego,w takowy przepisuiemy sposób.


Mundur codzienny dla Generałów Koronnych y Wiel-

kiego Xięstwa Litewskiego.

1. W Narodowym Stroju: kontusz granatowy,z kołnierzem leżącym,bez wyłogów,wykładki u rękawów y podszewka karmazynowe,żupan biały.W Cudzoziemskim stroiu,zwierzchnia suknia granatowa sukienna,z kołnierzem leżącym,bez klapów,z wyłogami z sukna karmazynowego,z rękawami nie przeciętemi,na których trzy guziki większe przyszyte będą,z kieszeniami poprzek munduru leżącemi,y podszewka szalonu karmazy-nowego; guzików gładkich białych u sukni wzdłuż jedenaście;koło kieszeń po trzy.
2. Kamizelka sukna białego ,krótka,z ukosa ścięta,kieszenie z patkami.
3. Spodnie takowego koloru,z sukiennymi podwiązkami,na pięc guzików u dołu zapinane, z fartuszkiem.
4. Boty kroiem z Angielska ze wszystkim czarne.
5. Kapelusz gładki czarny,z kokardą białą,w koło kordon z kutasami iak Portepe.
6. Dla dystyngowania stopniów między Generałami następująca będzie różnica :

U General Maiora kołnierz u sukni raz srebrem haftowany sposobem nakształt łamaney wstęgi,podług modelu,tudzież ieden haft takowy szeroki na rękawach.

U General Inspektorów y General Leytnantów,kołnierz u sukni jak wyżey,na rękawach zaś dwa hafty,ieden szeroki a drugi wązki podług modelu.

U Generalów Artyleryi,kołnierz u sukni jak wyżey,a na rękawach trzy hafty,szeroki węższy,y jeszcze węższy,podług modelu.

7. Epoletty czyli naramniki,gładkie srebrne,z kutasem dużym z Bulionów.
8. W Narodowym stroju,paski do szabel a w Cudzoziemskim pendenty,srebrne z karmazynowym jedwabiem przerabiane;na pendentach po wierzchu kamizelki,sprzączka gładka srebrna,na którey Cyfra J.K.Mci pozłacana;wolno jednak Pendent y spodem nosic.
9. Halsztuki do służby,czarne kitaykowe lub włosiane,z białą u wierzchu z płótna odwódką.



Mundur Paradny

1. Zwierzchnia suknia w obudwoch zaciągach munduru Generalskiego,jak wyżey opisano,tylko że haftem iednym wzdłuż munduru y koło kieszeń obwiedziona z wyż opisanemi na rekawach znakami,naramniki haftowane z kutasem iak wyżey.
2. Kamizelka lub żupany iak wyżey, z iednym haftem,iak u sukni, wzdłuż y wkoło kieszeń.Pendenty spodem kamizelki.
3. Spodnie iak wyżey.
4. Kapelusz iak wyżey ale z piórem białym y mundurowym haftem.
5. Guziki iak wyżey.

Surtuty Granatowe gładkie,do zapięcia na krzyż na piersiach, z kołnierzem leżącym, klapami y wyłogami z sukna karmazynowego, tudzież podszewką karmazynową.

Mundur paradny dla Rotmistrzów Pancernych lub Rangę Rotmistrzowską maiących,ma bydź takim kroiem iak Generalski, ztą tylko różnią,że klapy na małe guziki zapinane, y rękawy przecięte na dwa także małe guziki zapinane;w Cudzoziemskim stroiu pod klapami na sukni zwierzchniey trzy guziki duże;Przy każdym guziku,na klapach y na wyłogach, przyszyta haftowana mała szlefa z kutasem haftowanym,podług modelu; pod klapami przy trzech dużych guzikach,oraz napatkach u kieszeń,pod patkami y wtyle trzy szlefy większe haftowane iak wyżey.Naramniki haftowane z trzema kutasami z bulionów.

Codzienny zaś mundur ma bydź gładki tymże we wszystkim kroiem z Naramnikami haftowanymi iak wyżey.

Szpady gładkie y Szable iak zdawna zwyczajnie do służby używane,do koloru guzików stosowac się maią.

Koronki tak Generałów,Rotmistrzów,iako y dla wszystkich w powszechności Officyerów w Koronie y w Litwie ,przy mundurze,surowo ninieyszym Ordynansem zakazują się.

Urzędnicy Woyskowi, Koronni y Litewscy,dla dystynkcyi będą nosic mundur paradny,iak wyż dla Rotmistrzów przepi[sa]ny,z haftowanemi Szlefami y przytym haft ieden na sukni zwierzchniey wzdłuż,w koło kieszeń y u rękawów, gładki zaś mundur,iak Rotmistrzowski,z haftowanemi naramnikami, u których trzy kutasy na dole, a dwa na wierzchu naramnika bydź maią.

Brygady Hussarska y Petehorska Wielkiego Xięstwa Litewskiego przy złocie się zostawuią.

Brygadyerowie ,(ponieważ maią Rangę General Majora)którzyby nie byli Rotmistrzami Pancernemi lub Hussarskiemi,będą nosic Mundur Generał Majora, z naramnikami Rotmistrzowskiemi; a Vice Brygadyerowie tylko Poruczeńskich Pancernych dystynkcyi Znaków używac maią.

Ekwipaż Koński Paradny dla Generałów

1, Rząd na konia skurżany czarny srebrem nasadzany podług modelu.
2. Frędzla z taśmy srebrney.
3. Waltrab granatowy z sukna, na rogach okrągło ścięty,podług modelu.Toż samo y mitiuk.

U General Maiorów z iednym galonem szerokim y frandzlą. U General Jnspektorów, General Leytnantów y Urzędników Woyskowych Koronnych y Litewskich,ze dwoma galonami,wązkim y szerokim y frandzlą. U Generałów Artyleryi ze trzema galonami,dwoma wązkiemi y iednym szerokim.

Kapy do pistoletów maleńkie tym kształtem iak waltrab galonowane.



Ekwipaż codzienny dla Generałów

1. Waltrab z sukna granatowego z plecianką y frandzlą z karmazynową włóczką przerabianą.Trędzla iak plecianka.
2. Rząd czarny skórzany lekko srebrem nasadzany.



Którego to munduru y Ekwipażu w czymkolwiek odmieniac,ani też Prawa nie mających nosic,pod animadwersją Sądów Woyskowych nie pozwalamy.

Dla rozeznania stopni Officierów Jazdy Narodowey,y Cudzoziemskiego

zaciągu,ponieważ dawniejszym Ordynansem wszystkie bogate na Mundurach ozdoby są zniesione y rygor exekucyi a 1.Septembris Anni Currentis nakazany;postanawiamy tę różnicę w Naramnikach:

U Towarzysza Pancernego,Naramniki gładkie z kutasem z nici srebrnych.
U Namiestnika z dwoma kutasami z nici,y cienkich bulioników srebrnych.
U Chorążego także gładkie,y trzy kutase z bulioników.
U Porucznika także gładkie,trzy kutase z bulioników y dwa na wierzchu naramników.



W Pułkach Przedniey Straży.
U towarzysza naramniki gładkie,z kutasem z nici złotey.
U Namiestnika takież z kutasem,z nici y bulioników.
U Chorążego ieden kutas z bulioników.
U Porucznika dwa takież.
U Rotmistrza trzy takież.
U Majora trzy takież,y ieden na naramniku.
U Pułkownika trzy takież,y dwa na naramniku.
U Chefów haftowane naramniki,z trzema kutasami z bulionów dużych,u dołu.
Pasy do służby insze nie maią bydź używane iak iedwabne bez złota lub srebra,oprócz gali.



W Regimentach Cudzoziemskiego zaciągu.
Naramniki takież y z takiemi kutasikami,od Chorążego aż do Pułkownika,iak w Pułkach przedniey straży przepisano,tylko Majaor powinien mieć galon szeroki na kamizelce y ieden kutasik na wierzchu naramnika.Podpułkownik ieden galon na kamizelce y dwa kutasiki na naramnikach.Pułkownik zaś dwa galony na kamizelce,ieden szeroki,drugi wązki y trzy kutasiki na naramniku.

U Chefów haftowane naramniki y dwa galony na kamizelce.




Mundur dla Generał Sztabu y Adjutantów Generalskich.
1. Zwierzchnia suknia granatowa z kołnierzem leżącym z klapami,y wyłogami z ponsowego sukna,z rękawami przecietemi,na dwa guziki zapinaiącemi się,z kieszenią pozdłuż munduru,y podszewką z szalonu ponsowego.
2. Kamizelka łosia krótka,ukosa ścięta,kieszenie z patkami.
3. Spodnie takowego koloru.
4. Boty kroiem z Angielska y nakolanka z płótna.
5. Kapelusz gładki czarny,lub z galonem,podług modelu,z kordonem zwyczajnym.
6. Naramniki złote gładkie,y w nich dystynkcya stopniów taka,iak Officierom Regimentów wyżey przepisana.



Ekwipaż koński dla Generał Sztabu y Generalskich Adjutantów.
1. Rząd rzemienny mosiądzem nasadzany,waltrab z sukna granatowego,u OberOfficierów z galonem iednym,a u SztabsOfficierów z dwoma galonami bez frandzli.



Mundur dla Officierów w Woysku.
1. Suknia zwierzchnia ponsowa,bez klapów,kołnierz leżący y wyłogi z białego sukna,ze złotemi guzikami,rękawy przecięte na dwa guziki zapinane,kieszenie pozdłuż podszewka biała z szalonu.Naramniki złote podług stopni,iak u Regimentów,od Pułkownika zacząwszy aż do Chorążego
2. Kamizelka z sukna białego ukosa ścięta,kieszenie bez patek.
3. Spodnie taże białe.

Które to ułożenie,aby nie odwłocznie w całym Woysku Oboyga Narodów pyło
publikowane,y po publikacyi w pobliższych Kommendach a prima Septembris,a w
odleglejszych a prima Octobris Anni Currenus exekwowane,ninieyszym
Ordynansem serio zalecamy, przedłużając czas na mundury paradne do nowego
następującego Roku.

Dan w Warszawie na Departamencie woyskowym Oboyga Narodów Dnia 26.Lipca 1777.

Jozef   Sosnowski

Hetman Polny Wielkiego Xięstwa Litewskiego Praeses.